Iran

Reprezentacja Iranu w piłce nożnej mężczyzn (pers. ‏تیم ملی فوتبال مردان ایران‎) – męski zespół piłkarski, biorący udział w imieniu Iranu w meczach i sportowych imprezach międzynarodowych, powoływany przez selekcjonera, w którym mogą występować wyłącznie zawodnicy posiadający obywatelstwo irańskie. Reprezentacja rozgrywa swoje mecze od 1941 roku. Największe sukcesy odniosła w latach 70. XX wieku. Od 1968 do 1976 roku trzy razy z rzędu triumfowała w Pucharze Azji, a dwa lata po ostatnim zwycięstwie pierwszy raz w historii udało jej się dostać do finałów mistrzostw świata. Na boiskach Argentyny podopieczni znanego irańskiego szkoleniowca Heshmata Mohajeraniego po dwóch porażkach (z Holandią 0:3 i Peru 1:4) oraz remisie ze Szkocją 1:1 zajęli ostatecznie ostatnie miejsce w grupie.

Na kolejny awans do Mundialu Irańczycy musieli czekać dwadzieścia lat. W 1998 roku odnieśli także swoje pierwsze zwycięstwo na światowym czempionacie, w prestiżowym spotkaniu ze Stanami Zjednoczonymi. Wygrali wówczas 2:1, a strzelcami goli byli Hamid Reza Estili i Mehdi Mahdawikia. W pozostałych meczach ulegli jednak Niemcom 0:2 i Jugosłowianom 0:1 i po raz drugi żegnali się z turniejem już po fazie grupowej.

W Iranie piłka nożna cieszy się ogromną popularnością. Na mecze pierwszej i drugiej ligi przychodzi nawet 80 tysięcy kibiców. Futbolowa infrastruktura jest jedną z najlepszych na świecie, a pierwsze selekcje odbywają się już na początku nauki w szkołach podstawowych.

Reprezentanci kraju grają w większości w rodzimych klubach. Jedynie kilka największych gwiazd występowało na co dzień w Bundeslidze, ale większość z nich zakończyło reprezentacyjne kariery po Mundialu 2006. Właśnie z Niemiec przyjeżdżali na zgrupowania kadry – pomocnicy Ali Karimi (Bayern Monachium), Mehdi Mahdawikia (Hamburger SV) i Ferydoon Zandi z 1. FC Kaiserslautern oraz napastnik Vahid Hashemian, gracz Hannoveru. Zupełnie osobną postacią w historii irańskiego futbolu jest niedawny kapitan i lider drużyny Ali Daei, z Bayernem finalista Pucharu Mistrzów 1999, rekordzista pod względem liczby meczów i strzelonych goli w reprezentacji.

Od października 2003 do czerwca 2006 roku po raz drugi (wcześniej w 2002 roku) selekcjonerem drużyny narodowej był 52-letni Chorwat Branko Ivanković, uczeń słynnego Miroslava Blaževicia. Ivanković awansował z nią do Mundialu 2006. W Niemczech Irańczycy zdobyli tylko jeden punkt (po remisie 1:1 z reprezentacją Angoli przegrali dwa pozostałe mecze z Meksykiem 1:3 oraz Portugalią 0:2), i po turnieju zdymisjonowany został nie tylko selekcjoner, ale i prezes Irańskiego Związku Piłki Nożnej. Później irańską kadrę prowadzili kolejno Amir Ghalenoei, Parviz Mazloomi, Mansour Ebrahimzadeh, Ali Daei, Erich Rutemöller, Afszin Ghotbi, i Ali Reza Mansourian. Od 2011 roku selekcjonerem reprezentacji był Portugalczyk Carlos Queiroz. Odszedł w 2019 roku po Pucharze Azji 2019 w którym Iran odpadł w półfinale. Ponad 7-letnia praca Queiroza to rekord w historii irańskiej reprezentacji.